Normy ISO: co to jest, jak je uzyskać, rodzaje norm ISO

Czym są normy ISO?

Normy ISO są międzynarodowymi standardami, które są uzgadniane przez ekspertów. Można je traktować jako formułę opisującą najlepszy sposób na coś. Mogą dotyczyć produkcji produktu, zarządzania procesem, dostarczania usługi lub dostarczania materiałów – standardy obejmują ogromny zakres działań. Są one destylowaną mądrością ludzi z doświadczeniem w swojej dziedzinie, którzy znają potrzeby organizacji, które reprezentują.

Ile jest norm ISO?

Normy ISO są wszędzie. Do tej pory ISO opublikowało ponad 22 000 międzynarodowych standardów i powiązanych dokumentów, które dotyczą prawie każdej branży – od bezpieczeństwa żywności po bezpieczeństwo informacji i ochronę zdrowia, a także nowe technologie.

Jak uzyskać certyfikat ISO?

Aby uzyskać certyfikat ISO, Twoja firma musi stworzyć system zarządzania jakością zgodny z ISO 9001, zweryfikować, czy działa poprzez audyt wewnętrzny, a następnie przejść audyt certyfikacyjny przeprowadzony przez niezależnego rejestratora. ISO rozwija międzynarodowe standardy, takie jak ISO 9001 i ISO 14001, ale nie zajmuje się ich certyfikacją i nie wydaje certyfikatów. Jest to wykonywane przez zewnętrzne organy certyfikujące.

W jakim celu wprowadzane są normy ISO?

Wdrożenie norm ISO ma na celu m.in.:

• wzrost wydajności pracy,
• zapewnienie ochrony danych przed różnymi zagrożeniami wirtualnymi,
• zapewnienie wysokiej jakości produktów i dążenie do kompatybilności produktów wytwarzanych w różnych częściach świata,
• minimalizacja wpływu na środowisko naturalne,
• efektywne wykorzystanie energii,
• udoskonalenie metod i technik produkcji,
• ochronę zdrowia i dobrego samopoczucia pracowników,
• bardziej zrównoważony sposób prowadzenia działalności.

Rodzaje norm ISO

Normy ISO obejmują szeroki zakres działań. Oto kilka przykładów:

• Normy zarządzania jakością (np. ISO 9001): Pomagają pracować bardziej efektywnie i redukować awarie produktów.
• Normy zarządzania środowiskowego (np. ISO 14001): Pomagają redukować wpływ na środowisko, redukować odpady i być bardziej zrównoważonym1.
• Normy bezpieczeństwa i higieny pracy: Pomagają redukować wypadki w miejscu pracy1.
• Normy zarządzania energią: Pomagają obniżyć zużycie energii1.
• Normy bezpieczeństwa żywności: Pomagają zapobiegać zanieczyszczeniu żywności1.
• Normy bezpieczeństwa IT: Pomagają utrzymać poufne informacje w bezpiecznym miejscu.

Jakie znamy normy ISO?

Jakie wyróżniamy rodzaje norm ISO?

Obecnie istnieje ponad 23 600 norm ISO, a ich liczba cały czas rośnie. Normy są jednak podzielone na poszczególne kategorie, tzw. serie ze względu na to, co jest przedmiotem ich normalizacji. Najczęściej stosowane są standardy ISO z serii:

• ISO 9000 – to normy zarządzania jakością. Ich cechą charakterystyczną jest to, że są najczęściej poddawane nowelizacjom. Przykładowo normy jakościowe ISO 9001 określają wymagania dla systemów zarządzania jakością, a normy ISO 19011 wytyczne audytowania systemu zarządzania.
• ISO 14000 – normy definiują system zarządzania środowiskiem. Przykładowo norma środowiskowa 14001 określa, w jaki sposób mają funkcjonować światowe przedsiębiorstwa, aby działać w zgodzie z ochroną środowiska.
• ISO 18000 – normy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
• ISO 22000 – to normy, które dotyczą zarządzania bezpieczeństwem żywności. Określają, jak prowadzić zakład spożywczy i zorganizować produkcję, aby spełniała wszystkie wymogi bezpieczeństwa.
• ISO 22300 – normy dotyczące ciągłości działania (np. ISO 22301).
• ISO 27000 – to międzynarodowe normy odpowiedzialne za system zarządzania bezpieczeństwem informacji i procesów cyfryzacji. Najważniejsza z tej serii jest norma ISO 27001.
• ISO 28000 – normy dotyczące zarządzania bezpieczeństwem w łańcuchu dostaw.
• ISO 31000 – normy dotyczące zarządzania ryzykiem.
• ISO 45000 – są to zasady związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Określają m.in. sposób zorganizowania bezpiecznego dla pracowników środowiska pracy.  

Przykładowe certyfikaty w logistyce

• ISO 22301 – Zarządzanie Ciągłością Działania. Ta norma pozwala zapewnić ciągłość dostawy bez względu na okoliczności i gwarantuje utrzymanie poziomu usług na wysokim poziomie.
• ISO 9001 –  Zarządzanie Jakością. To najbardziej rozpoznawalna norma na świecie, która pomaga w ciągłym monitorowaniu i zarządzaniu jakością firmy. 
• ISO 39001 – Zarządzanie Bezpieczeństwem Ruchu Drogowego. Jest to norma, która pomaga zidentyfikować ryzyko związane z ruchem drogowym.
• ISO 14001 – Zarządzanie Środowiskowe. Ta norma określa, jak ma firma funkcjonować, aby odnieść sukces i jednoczenie zadbać o środowisko naturalne. 

Wszystkie te standardy są powszechnie stosowane i mają na celu poprawę jakości i efektywności procesów biznesowych.

Aktualizacje norm

Nowelizacja normy ISO jest przeprowadzana średnio co 3-5 lat. Za każdym razem nowe wersje norm tłumaczone są na wszystkie języki. Jednak właśnie ze względu na to, aby normy nie musiały być tłumaczone na poszczególne języki, przedstawia się je za pomocą liczb. 

Skąd wziąć aktualne normy ISO?

Dostęp do większości norm ISO (i ich aktualizacji) można wykupić poprzez portal Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Oczywiście wszystkie aktualne normy znajdują się w oficjalnym sklepie ISO.

Dlaczego warto wdrażać normy ISO w firmie?

Wdrożenie norm ISO zwiększa wydajność i efektywność pracy. Ponadto ich wdrożenie poprawia komunikację handlową w perspektywie globalnej oraz buduje prestiż firmy. Przestrzeganie norm ISO minimalizuje ryzyka związane z prowadzoną działalnością oraz pozwala firmom rozwijać się w sposób zrównoważony. Dla wielu przedsiębiorców normy ISO są gwarancją jakości i bezpieczeństwa.

Certyfikacja ISO. Jak przygotować firmę do certyfikacji ISO?

Aby otrzymać certyfikat ISO, należy zgłosić się do firmy posiadającej uprawnienia do nadawania certyfikacji. Wcześniej należy wdrożyć praktyki zgodne z daną normą ISO.

W tym celu najlepiej skorzystać z usług profesjonalnych firm, zajmujących się wdrażaniem rozwiązań zgodnych z konkretnymi normami. Firmy te, na podstawie audytu wstępnego lub zerowego, ocenią na jakim poziomie jest organizacja i czego brakuje jej do spełnienia określonych w normie wymagań. Następnie przygotują produkty lub rozwiązania usprawniające posiadane procesy i uzupełniające luki. Po okresie implementacji, następuje audyt wewnętrzny, sprawdzający czy organizacja gotowa jest na certyfikację.

Audyt ISO

Jak wspomnieliśmy, audyt to sprawdzenie czy organizacja spełnia wymagania danej normy ISO. Przebieg procesu zależny jest od wielu czynników, m.in. od specyfiki branży oraz rodzaju badanego systemu. Wnioski poaaudytowe najczęściej przedstawiane są w postaci raportu bądź protokołu. Pozytywny wynik uprawnia do otrzymania certyfikatu zgodności z normą ISO, potwierdzając, że organizacja spełnia jej wymagania i posiada efektywny system zarządzania.

Audyty ISO odbywają się zarówno podczas wdrażania i uzyskiwania certyfikacji, jak i na późniejszych etapach w celu weryfikacji czy system w dalszym ciągu spełnia wymagania normy.

Normy ISO są kluczowym elementem w dzisiejszym globalnym świecie biznesu. Pomagają organizacjom w różnych branżach utrzymać wysoki poziom jakości, bezpieczeństwa i efektywności. Uzyskanie certyfikacji ISO może być skomplikowanym procesem, ale korzyści, które przynosi, są tego warte. Bez względu na to, czy chodzi o zarządzanie jakością, bezpieczeństwem środowiska, energią czy bezpieczeństwem informacji, istnieje norma ISO, która może pomóc Twojej organizacji osiągnąć swoje cele.

zdjęcie: freepik.com