Kleszcze żyją w strefie przygruntowej, w miejscach lekko wilgotnych i obfitujących w roślinność (głównie trawy i krzewy). Ich aktywność rozpoczyna się w marcu lub kwietniu, gdy temperatura gleby osiąga 5-7 °C. Łagodna zima oraz wilgotne lato sprzyjają wysokiej rozrodczości i małej umieralności kleszczy, co powoduje zwiększenie tempa ich rozpowszechniania się.
MIT!
Wbrew wielu opiniom kleszcze nie żyją na drzewach i nie skaczą na przechodzących żywicieli. Przesiadują na spodniej stronie liści skąd ściągane są przez żywicieli.
W jaki sposób kleszcze przenoszą choroby?
Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, ponieważ jego ślina zawiera wiele substancji biochemicznych, w tym środki miejscowo znieczulające. W czasie ukłucia i wysysania krwi kleszcze mogą przenosić
groźne choroby zakaźne.
Jakie choroby przenoszone są przez kleszcze?
Jedną z chorób przenoszonych przez kleszcze jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). To groźna choroba dotycząca ośrodkowego układu nerwowego. Jej niebezpieczeństwo polega na tym, że w początkowej fazie jej objawy są mało charakterystyczne i przypominają grypę.
Pierwsza faza choroby pojawia się po 7-14 dniach od kontaktu z kleszczem. Objawy z pierwszej fazy, takie jak m.in.: gorączka, ból mięśni i głowy, utrzymują się około tygodnia i zależą od indywidualnej odporności człowieka. Po kilku dniach lepszego samopoczucia występuje druga faza choroby (2-4 tydzień po zakażeniu). Objawy charakterystyczne dla tego etapu to: bóle głowy, gorączka, wymioty, nudności, utrata przytomności oraz zespół zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenia mózgu.
Objawy zwykle ustępują po 2-3 tygodniach. Nie ma leczenia przyczynowego kleszczowego zapalenia mózgu, stosowane jest tylko leczenie samych objawów. Jednym ze sposobów zapobiegania chorobie jest stosowanie szczepionki przeciwko KZM. Inną chorobą przenoszoną przez kleszcze jest borelioza, której pierwszym objawem u części zakażonych jest niebolesny, czerwony, okrągły lub owalny, powiększający się rumień wędrujący.
Pojawia się on na skórze wokół miejsca ukąszenia kleszcza. Boreliozę leczy się antybiotykami, a czas jej trwania i leczenia zależy od etapu choroby. Oprócz KZM i boreliozy, ugryzienia kleszcza mogą być przyczyną wielu innych groźnych chorób.
Jak chronić się przed kleszczami?
- Ubieraj jasne, zakrywające ciało ubranie.
- Stosuj środki odstraszające kleszcze (repelenty).
- Unikaj wysokich traw, zarośli i poszycia lasu.
- Zawsze po powrocie do domu (ze spaceru, wycieczki itp.) dokładnie obejrzyj swoje ciało. Zwróć uwagę na miejsca mniej widoczne, gdzie skóra jest delikatna. Jeśli to możliwe, weź prysznic, aby zmyć kleszcze, które nie wbiły się jeszcze w skórę.
- Jeśli dostrzeżesz wczepionego kleszcza, powinien on zostać jak najszybciej prawidłowo usunięty.
Jak prawidłowo usunąć kleszcza?
Więcej informacji na temat kleszczy i chorób odkleszczowych można znaleźć na stronie www.kleszczeinfo.pl
Wczepionego w skórę kleszcza należy usunąć jak najszybciej za pomocą pęsety z cienkimi końcami. Umieszczając ją jak najbliżej skóry należy chwycić go mocno i pewnym ruchem wyciągnąć — nie obracać! Nie powinno się dopuścić do zmiażdżenia kleszcza (w ten sposób można wprowadzić do organizmu wirusy lub bakterie). Pamiętaj o zdezynfekowaniu miejsca, w którym żerował kleszcz.
Opracowanie: Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Opolu.
